پیشینه پژوهش و مبانی نظری تاب اوری (فصل دو)

پیشینه پژوهش و مبانی نظری تاب اوری (فصل دو)

در  57صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

توضیحات: فصل دوم پایان نامه کارشناسی ارشد (پیشینه و مبانی نظری پژوهش)

همراه با منبع نویسی درون متنی به شیوه APA جهت استفاده فصل دو پایان نامه

توضیحات نظری کامل در مورد متغیر

پیشینه داخلی و خارجی در مورد متغیر مربوطه و متغیرهای مشابه

رفرنس نویسی و پاورقی دقیق و مناسب

منبع : انگلیسی وفارسی دارد (به شیوه APA)

نوع فایل: WORD و قابل ویرایش با فرمت doc

قسمتی از متن مبانی نظری و پیشینه

مبانی نظری تاب آوری

از نظر تاریخی، علوم رفتاری و اجتماعی برای مطالعه انسان و رشد اجتماعی، یك رویکرد مشکل نگر را دنبال کرده‌اند. بالطبع این الگوی پژوهشی آسیب شناختی به مطالعه مشکلات، بیماری، ناسازگاری، عدم شایستگی، انحراف و غیره پرداخته است. همچنین این رویکرد بر شناسایی عوامل خطرزا تاکید داشته است، اما مشاهده کودکانی که در شرایط خطرزا رشد کرده‌اند و رفتار منحرف‌کننده و بیمار را نشان نداده‌اند، همچنین مطرح شدن مدل تبادلی اکولوژیک تحول انسان برمبنای درگیری فعال و پیشرو تطابق انسان با محیطش (برونفن ‌برنر[1]، 1974) موجب تغییر علاقه‌مندی به انجام پژوهش در زمینه بررسی ویژگی‌ها، شرایط و موقعیت‌هایی گردید که به نظر می‌رسد پیامدهای منفی را تغییر داده و افراد را قادر می‌سازند تا فشار زاهای زندگی را در کنترل داشته باشند (گارمزی[2]، 1991). اهمیت این شاخه از پژوهش در این است که اگر منابع فردی و محیطی شایستگی اجتماعی و سلامت مشخص شوند، بهتر می‌توان مداخلاتی را ابداع کرد که برایجاد و ارتقاء ویژگی‌های فردی و محیطی رشد سالم متمرکز باشند.

2-1-3-1- تعریف تاب آوری

گستردگی مفهوم تاب آوری ارائه تعریفی روشن از آن را دشوار نموده است (گوردون و ساگزا[3]،1994 به نقل از کامپفر[4]،2002). چنان که اصطلاح تاب آوری به صورت‌های مختلف و متنوعی تعریف شده است، توانایی سازگاری موفقیت آمیز در مقابل محیط در حال تغییر (داروین[5]،1989،سیچتی و بکر[6]،2002) مقاومت و سرسختی در مقابل آسیب پذیری (کوباسا،مدی وزولا[7]،1983، فلورین، میگو لینسرویابمن[8]،1995،بروکز[9]،2004).

با وجود تعاریف متعدد در مورد تاب آوری، وجه اشتراک همه این توصیفات عبارت است از: توانایی بازگشت به حالت اولیه و سازگاری موفقیت‌آمیزعلی‌رغم استرس زیاد و شرایط ناگوار (گارمزی و ماستن،1991، والر[10]،2001).

گارمزی و ماستن[11] (1991) نیز تاب آوری را یک فرایند توانایی با پیامد سازگاری موفقیت ‌آمیز علی‌ رغم شرایط تهدید کننده تعریف نموده‌اند.

در مجموع تاب آوری مفهومی روان‌شناختی است که توضیح می‌دهد که چگونه افراد با موقعیت‌های غیرمنتظره کنار می آیند. تاب آوری به معنای سرسختی در مقابل استرس، توانایی برگشت به حالت عادی، زنده ماندن و تلاش کردن در شرایط ناگوار است (دوو[12]،2004).

انسان‌ها در مقابل شرایط نامساعد، خطرها و ناملایمات معمولاً احساس بی پناهی می‌کنند و با این حال در بسیاری مواقع سعی می‌کنند که در مقابل خطر و موقعیت‌های ناگوار تحمل نمایند؛ در چنین مواقع غالبا نتایج غیر منتظره ‌ای به دست می‌آورند. توانایی اجرای این "جادوی رایج"[13] (ماستن،2001) اغلب در حوزه علوم اجتماعی انعطاف‌پذیری یا " تاب آوری"[14] نامیده می‌شود. تاب آوری در علوم اجتماعی به عنوان" فرایند کنش و واکنش در مقابل ناملایمات "تعریف می‌شود (فولکمن،1984).

کانر (2006) تاب آوری را به عنوان روشی برای اندازه‌گیری توانایی فرد در مقابله باعوامل استرس زا و عواملی که سلامت روان فرد را تهدید می‌کند، تعریف کرده است.

تاب آوری نوعی مصون‌سازی در برابر مشکلات روانی _ اجتماعی بوده و کارکرد مثبت زندگی را افزایش می‌دهد. تاب آوری می‌تواند به وسیله فراهم نمودن افزایش مهارت اجتماعی تقویت گردد، مهارت‌هایی از قبیل برقراری ارتباط، مهارت‌های رهبری، حل مسئله، مدیریت منابع، توانایی رفع موانع، موفقیت وتوانایی برنامه‌ریزی (آنتونوسکی[15]، 1979، ورنر و اسمیت،1992، به نقل از بل[16]،2001).

برخی از پژوهشگران تاب آوری را به عنوان یک ویژگی مورد بررسی قرار داده‌اند، درحالی‌ که برخی دیگر به آن به عنوان یک فرایند می‌نگرند (جکلون[17]،1997).

لین کوانتی[18] (1992) تاب آوری را به عنوان سازه‌ای، برای توصیف کیفیت در کودکانی در نظر می‌گیرد که علی‌رغم مواجهه با استرس و مشکلات در زندگی‌شان، تسلیم نشده و افت تحصیلی، سوء مصرف مواد، مشکلات روانی و بزه کاری نوجوانانه را که برای آن‌هاپیش‌بینی‌شده است را نشان نمی‌دهند. از نظر لین کوانتی، تاب آوری توانایی بهبود یافتن و حفظ رفتار سازگار پس از صدمه است.

2-1-3-2 موج‌های پژوهش درباره تاب آوری

مطالعه و پژوهش درباره تاب آوری در سه دهه گذشته از طریق سه موج اصلی گسترش یافته است. موج اول توصیفاتی از پدیده تاب آوری و مفاهیم اساسی و نیز روش‌های پژوهش در این زمینه را فراهم می‌کند که بر شخص متمرکز است. ثمره موج دوم بررسی پویا تر تاب آوری، پذیرش رویکرد سیستم‌های رشد[19] در تئوری و تحقیق، سازگاری مثبت در بافتی[20] از خطرات و ناملایمات و تمرکز روی داد و ستد های میان افراد و سیستم های تو در تویی[21] است که رشد فرد در آن‌ها صورت می‌گیرد. موج سوم که در حال شکل‌گیری است بر ایجاد تاب آوری به کمک مداخلات پیشگیرانه[22] به منظور هدایت مسیرهای رشد تاکید دارد.

2-1-3-2-1- موج اول: تاب آوری فردی و عامل‌هایی که تفاوت ایجاد می‌کند

تحقیقات اولیه به بررسی کودکانی می‌پرداخت که در برابر ناملایمات و نابرابری‌ها آسیب‌ناپذیر[23] بودند. باور اولیه این بود که این افراد به واسطه ویژگی‌های درونی، نسبت به عوامل استرس زا نفوذ ناپذیرند. به تدریج با گسترش پژوهش‌ها و توجه به انواع آسیب‌ها واژه پویاتر و کیفی تر تاب آوری جایگزین واژه آسیب‌ناپذیری شد. این مفهوم قادر است به شیوه مناسب تری تأثیر متقابل عوامل خطرزا حفاظتی را درطول زمان بر افراد، خانواده‌ها و جوامع بیان کند (رایت و ماستن[24]،2006).

از نسل اول پژوهش در زمینه تاب آوری در طول رشد، این پدیده در سرتاسر جهان در بافت‌های متفاوتی مورد مطالعه قرار گرفته است. با وجود بحث‌هایی که تا کنون نیز در جریان است، به تدریج توافقاتی در مورد مفاهیم کلیدی حاصل می‌شود.

تاب آوری به طور معمول اشاره دارد به الگویی از سازگاری مثبت در بافتی از ناگواری‌های گذشته یا حال (گارمزی،1981). بنابراین لازمه اینکه فرد به عنوان تاب آور شناخته شود حضور دو معیار است: اول اینکه بایستی تهدید معناداری نسبت به رشد یا سازگاری فرد وجود داشته باشد؛ حضور عامل مهمی که رشد یا سازگاری فرد را تهدید کند و دوم اینکه علی‌رغم حضور این عامل خطرزاو تهدیدکننده، سازگاری کنونی یا نهایی رضایت‌بخش باشد (ماستن،2001).

در طول سه دهه گذشته همواره محققان با سردرگمی‌های بسیاری در زمینه تعریف اصطلاحات مرتبط با این حوزه روبرو بوده‌اند (لوتار،سیچتی و بکر[25]،2000). با این حال ناگواری[26]، حوادث زندگی، مخاطرات و آسیب‌پذیری به واسطه مطالعاتی که در زمینه آسیب‌شناسی صورت گرفته است واژه‌های آشنایی هستند. در کنار آن مطالعات تاب آوری نیز مفاهیمی مثل موهبت‌ها[27]، عوامل جبرانی[28]،  عوامل حمایتی[29]،  شایستگی[30]، و تکالیف رشد[31]  که در کارهای اولیه کمتر به آن‌ها اهمیت داده می‌شد را پررنگ تر می‌کند.

[1].Bronfenbernner

[2].Garmzy

[3] .Sagza

[4] .Kampfer

[5] .Darvin

[6] .Cisshitti&Beker

[7] .Kobasa,Meddi&Zola

[8] .Florain,Mikulincer&Yaubman

[9] .Brooks

[10] .Waller

[11] .Masten

[12] .Doo

[13] .Ordinary magic

[14] .Risiliency

[15] .Antonovosky

[16] .Bell

[17] .Jacclon

[18] .Linquanti

[19] .Development-system approach

[20] .Cotext

[21] .Embedded system

[22] .Preventive intervention

[23] .Invulnerable

[24] .Wright&Masten

[25] .Luthar,Cicchetti&Becker

[26] .Adversity

[27] .Assets

[28] .Compensatory

[29] .Protective factors

[30] .Competence

[31] .Development tasks...

...

منابع فارسی

ابوالقاسمی، عباس. اله قلی لو، کلثوم، (1389). راهبردهای تنظیم هیجان در سو مصرف کنندگان مواد دارای واکنش پذیری بالا و پایین. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، دوره بیستم شماره 77، صفحات 15-22.

اختیاری، حامد. بهزادی، آرین. جنتی، علی. مكری، آذرخش (1383) كدام یك تأثیر منفی بیشتری بر ما می گذارد؟ دفعات باخت یا مقادیر آن: بررسی استراتژی تصمیم گیری مخاطره آمیز به وسیله نسخه های متفاوت از آزمون قمار ایووا. تازه های علوم شناختی، سال ششم، شماره 3 و 4  ،17-25.

اختیاری، حامد. مهرناز، رضوان فرد و آذرخش مکری. (1387) تکانشگری و ابزارهای گوناگون ارزیابی آن: بازبینی دیدگاه ها و بررسی های انجام شده. مجله روانپزشكی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار) پاییز 1387; 14-3 (پیاپی 54) ویژه نامه اعتیاد:247-257.

انجمن حمایت از حقوق كودكان. بررسی میزان اعمال خشونت از طرف والدین بر كودكان. دسترسی در http://www.DPP,irib.ir.

بشارت، محمدعلی. (1386). تاب آوری، آسیب پذیری و سلامت روانی. مجله علوم روانشناختی، دوره ششم، شماره24.

بقایی، مژده. خلعتبری،جواد، (1388). اثر بخشی برنامه آموزش مدیریت خشم بر كنترل و خودنظم دهی خشم و تكانشگری مادران دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی شهر رشت. دو فصل نامه دانشكده های پرستاری و مامایی استان گیلان، سال 20 ، شماره 63 ، بهار و تابستان 89 صفحات 1-9.

بیرامی، منصور. موحدی ، یزدان. (1392). مقایسه تنظیم شناختی هیجان در دانشجویان سیگاری و غیر سیگاری. مجله دانشگاه علوم پزشكی مازندران. دوره بیست و سوم،  شماره 109، بهمن 1392، صفحات 156-163.

بیگدلی، ایمان الله؛ نجفی، محمود و رستمی، مریم (1392). رابطه ی سبک های دلبستگی، تنظیم هیجان و تاب آوری با بهزیستی روانی در دانشجویان علوم پزشکی. مجله ی ایرانی آموزش در علوم پزشکی، شماره ی سیزدهم.ص 9.

پور افضل، فاطمه؛ سید فاطمی، نعیمه؛ اینانلو، مهرنوش و حقانی، حمید. (1392). بررسی همبستگی  استرس درک شده  با تاب آوری در دانشجویان کارشناسی پرستاری. مجله ی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه تهران (حیات) ، دوره نوزدهم، شماره 1، صص 41-52.

جوکار بهرام. (1386). هوش عاطفی، هوش شناختی، تاب آوری و رضایت از زندگی. دو فصلنامه روانشناسی معاصر، شماره4: 3-12...

...